Szczegóły

Utworzono: piątek, 27, czerwiec 2014

autor tekstu

Monika Pilzak

Od początku lat 90 tych Polski Związek Działkowców zmaga się z problemem roszczeń do gruntów ROD. Jest to o tyle kuriozalna sytuacja, że PZD zawsze przejmował grunty w dobrej wierze, w pełnym zaufaniu do władz publicznych, które były ich dysponentem. Dopiero po latach okazuje się, że w wyniku błędów urzędniczych, grunty zajęte przez ogrody obarczone są wadami prawnymi. Problem roszczeń dotyczy także gruntów ROD, w stosunku do których PZD obecnie nie jest w stanie wylegitymować się tytułem prawnym.

W szczególności dotyczy to ogrodów powstałych przed 1981r., zakładanych przez administrację państwową i zakłady pracy, od których PZD w wielu przypadkach otrzymał tylko szczątkowe dokumenty dotyczące praw do gruntów lub gdy, gminy nie uregulowały stanu prawnego tych gruntów zgodnie z ustawą o POD z 1981 r.

Z powstałych w przeszłości nieprawidłowości i uchybień w procedurze wywłaszczania i przekazywaniu gruntów na urządzenie ROD chętnie korzystają dawni właściciele tych nieruchomości, ich spadkobiercy, a także osoby, które za bezcen odkupiły roszczenia. Występują oni o natychmiastowe wydanie gruntu i zapłatę wielomilionowych odszkodowań za rzekome bezumowne korzystanie przez PZD i działkowców z nieruchomości. Nikogo nie interesuje, że PZD nie zajął tych gruntów bezprawnie i wyposażył w wartościową infrastrukturę, a działkowcy zainwestowali w swoje działki nierzadko całe swoje oszczędności.

W związku z narastającym problemem roszczeń do gruntów ROD oraz skutkami dla PZD i działkowców Krajowa Rada PZD zbadała aktualny stan roszczeń do gruntów ROD na dzień 30 kwietnia 2014 r., a także dokonała charakterystyki spraw roszczeniowych w celu ustalenia skali tego zjawiska oraz wynikających z niego zagrożeń w celu przyjęcia dalszych kierunków działania.

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez OZ PZD na dzień 30 kwietnia 2014 r. roszczeniami objętych jest 299 ROD o powierzchni 1 120,6901 ha i liczbie działek rodzinnych - 26 561. Łącznie roszczenia obejmują w całości lub części 6 % wszystkich ROD, 2,6% powierzchni wszystkich ROD oraz 2,7 % wszystkich działek rodzinnych.

Roszczenia, które są realizowane na drodze sądowej lub administracyjnej obejmują 163 ROD o powierzchni 546,9119 ha i liczbie działek rodzinnych – 12 881. Występują one na terenie 15 OZ PZD.

Najwięcej roszczeń do gruntów ROD realizowanych na drodze sądowej bądź administracyjnej jest na terenie OZ PZD:

1) Mazowieckiego (56 ROD o pow. 332,9370 ha i liczbie działek rodzinnych – 7775)

2) Małopolskiego (39 ROD o pow. 58,8759 ha i liczbie działek rodzinnych – 1625)

3) w Poznaniu (15 ROD o pow. 50,1608 ha i liczbie działek rodzinnych – 1022)

Roszczenia, które nie są realizowane na drodze sądowej lub administracyjnej obejmują 136 ROD o powierzchni 573,7782 ha i liczbie działek rodzinnych – 13 680. Występują one na terenie 19 OZ PZD.

Najwięcej ROD, objętych roszczeniami, które nie są realizowane na drodze sądowej i administracyjnej znajduje się na terenie OZ PZD:

1) Mazowieckiego (54 ROD o pow. 348,9921 ha i liczbie działek rodzinnych – 8549)

2) Śląskiego (24 ROD o pow. 62,8034 ha i liczbie działek rodzinnych – 1558)

3) w Szczecinie (10 ROD o pow. 45,02 ha i liczbie działek rodzinnych – 949)

Roszczenia do gruntów ROD mają głównie osoby fizyczne (122 ROD o pow. 245,8163 i liczbie działek rodzinnych - 5908),a następnie:

samorządy (96 ROD o pow. 594,4045 ha i liczbie działek rodzinnych – 13961),

osoby prawne (37 ROD o pow. 93,7403 ha i liczbie działek rodzinnych – 2467),

Agencja Mienia Wojskowego i Wojskowa Agencja Mieszkaniowa (13 ROD o pow. 65,1661 ha i liczbie działek rodzinnych – 1369),

PKP S.A. (11 ROD o pow. 36,2983 ha i liczbie działek rodzinnych – 939),

związki wyznaniowe (11 ROD o pow. 26,7364 ha i liczbie działek rodzinnych – 712),

Agencja Nieruchomości Rolnych (6 ROD o pow. 7,5514 ha i liczbie działek rodzinnych – 143) i

inne np. Lasy Państwowe, Szkoły Wyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (13 ROD o pow. 50,9768 ha i liczbie działek rodzinnych – 1062).

W całości objętych jest roszczeniami 110 ROD, a w części 189 ROD. Oznacza to, że 1/3 ROD jest objęta roszczeniami w całości, a 2/3 w części.

W OZ PZD prowadzonych jest 165* spraw sądowych i administracyjnych. Obejmują one 163 ROD. 95 spraw prowadzonych jest w postępowaniach sądowych, a 70 spraw w postępowaniach administracyjnych. Sprawy roszczeniowe mają zapewnioną obsługę prawną prawników PZD.

Właściciele gruntów ROD bądź ich następcy prawni najczęściej występują o wydanie gruntów ROD. 24 sprawy związane są z bezumownym korzystaniem z nieruchomości, co stanowi 14 % wszystkich spraw. Liczba ROD, które są zagrożone procesami o bezumowne korzystanie z nieruchomości jest znacznie większa. Potencjalnie zagrożony jest każdy ROD, które leży na gruncie prywatnym. A na gruntach, będących własnością bądź w użytkowaniu wieczystym osób trzecich łącznie położonych jest 234 ROD o pow. 993,2182 ha i liczbie działek rodzinnych - 23663.

W postępowaniach sądowych i administracyjnych zapadają różne rozstrzygnięcia. Niektóre sprawy rozpatrywane są przez sądy/ organy administracji kilku instancji. Wiele spraw toczy się od wielu lat. W 59% spraw roszczeniowych, okręgowe zarządy PZD liczą na pozytywne rozstrzygnięcie. Z czego, w 30% spraw roszczeniowych widzą możliwość zastosowania art. 25 i art. 26 ustawy o ROD, które w przypadku likwidacji ROD w związku z roszczeniami osób trzecich gwarantują PZD i działkowcom co najmniej prawo do odszkodowania za ich majątek ogrodowy. W stosunku do 7 % powierzchni ROD objętej roszczeniami PZD będzie mógł powoływać się na tytuł prawny, który mu przysługuje do gruntu ROD. Trudno jednak przewidzieć, jakie będą ostateczne rozstrzygnięcia sądów i organów administracji w tych sprawach. Doświadczenia są różne.

Po zapoznaniu się z badaniem roszczeń do gruntów ROD Krajowa Rada PZD na posiedzeniu w dniu 26.06.2014 r. wyraziła swoje ogromne zaniepokojenie sytuacją ROD związaną z roszczeniami. Uznała, że roszczenia w dalszym ciągu utrzymują się na bardzo wysokim poziomie. Szczególnie zaniepokoiła KR PZD sytuacja ROD w największych okręgach, która może skutkować dla całego Związku.

W związku z tym, Krajowa Rada PZD zobowiązała Prezydium Krajowej Rady PZD do wypracowania metod i mechanizmów dotyczących prowadzenia spraw gospodarki gruntami w okręgach, szczególnie spraw roszczeniowych na miarę potrzeb występujących w tym zakresie.

Monika Pilzak

WGG KR PZD