Szczegóły

Utworzono: poniedziałek, 22, wrzesień 2014

autor tekstu

Aktualny stan prawny definiuje postępowanie przed komisjami rozjemczymi w strukturach Polskiego Związku Działkowców (zwanego dalej "PZD") jako dwuinstancyjne. Na poziomie rodzinnych ogrodów działkowych (dalej zwanych "ogrodami") działają komisje rozjemcze, których orzeczenia podlegają odwołaniu do Okręgowej Komisji Rozjemczej. Krajowa Komisja Rozjemcza jest najwyższym organem orzekającym i rozjemczym w PZD.

Okręgowe Komisje Rozjemcze prowadzą w okręgach działalność orzekającą i rozjemczą. W ramach ogrodów komisje rozjemcze zajmują się oprócz ww. działalności, mediacjami w sporach pomiędzy członkami zwyczajnymi.

W ustawie prawo o stowarzyszeniach z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz. U. z 1989 r. nr 20 poz. 104) brak zapisu mówiącego, że stowarzyszenia mają obowiązek powołania jakichkolwiek organów mediacyjnych, np. organów o nazwie komisje rozjemcze. Jej art. 2 mówi że: "stowarzyszenie samodzielnie określa m.in. swoje struktury organizacyjne", następnie w art. 10 pkt 5 jest mowa, że:

„statut stowarzyszenia określa w szczególności władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje”, a w art. 11 jest mowa, że „stowarzyszenie jest obowiązane posiadać zarząd i organ kontroli wewnętrznej”.

Ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych z dnia 13 grudnia 2013 r. (Dz. U. z 2014 r., poz. 40) w art. 44 nakłada na stowarzyszenia: "możliwość określania w statucie trybu postępowania pojednawczego przed komisją rozjemczą stowarzyszenia ogrodowego. Postępowanie pojednawcze może być wszczęte na wniosek działkowca lub stowarzyszenia ogrodowego. Wszczęcie postępowania pojednawczego nie może być warunkiem dochodzenia roszczeń przed sądem powszechnym".

Przytoczone regulacje prawne dwóch najważniejszych ustaw dotyczących funkcjonowania Stowarzyszenia jakim jest PZD nie nakładają obowiązku powoływania organów mediacyjnych.

Obecnie podstawą prawną funkcjonowania komisji rozjemczych w strukturach PZD są przepisy wynikające z:

Statutu PZD;

Regulaminu Rodzinnego Ogrodu Działkowego (§ 42 oraz § 43);

Regulaminu postępowania Komisji Rozjemczych PZD uchwalonego w dniu 7 grudnia 2006 r. przez Krajową Komisję Rozjemczą PZD;

Uchwały nr 1/2014 z dnia 14 marca 2014 r. Krajowej Komisji Rozjemczej PZD w sprawie interpretacji postanowień Regulaminu Postępowania Komisji Rozjemczych PZD w świetle zapisów ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych oraz zweryfikowanego Statutu PZD.

Jeśli chodzi o działalność komisji rozjemczych, to wydaje się, iż zamysł ich powołania był słuszny i uzasadniony. Miały działać dla dobra działkowców i ogrodów. Jednakże w trakcie wieloletniego funkcjonowania pokazały, że ich działalność, szczególnie na szczeblu ogrodów, nie odpowiada celom, do jakich zostały powołane. Oczywiście można uznać, iż część komisji rozjemczych w ogrodach wywiązywała się ze swoich obowiązków z należytą starannością i zaangażowaniem, rozwiązując sprawnie wiele problemów.

Jednakże ze szczegółowej analizy ich działalności uzupełnionej wiedzą uzyskaną w wyniku szerokich konsultacji przeprowadzonych wśród działkowców wynika, że jest ona w wielu ogrodach w znacznym stopniu ograniczona lub wręcz zaniechana. Wynika to przede wszystkim z faktu, że członkowie komisji rozjemczych, działający społecznie, niezbyt chętnie angażują się w rozpatrywanie sporów pomiędzy swoimi sąsiadami działkowcami.

Krajowa Rada PZD poddała tekst zaproponowanego statutu szerokim konsultacjom, zarówno na szczeblu okręgowym, jak i ogrodowym. Do Zespołu Doradców ds. Statutu PZD, powołanego przy Krajowej Radzie PZD, wpłynęły wnioski zawierające postulaty, aby nie likwidować komisji rozjemczych. Wnioskodawcy uważają, iż są one potrzebne oraz, że spełniają swoją dotychczasową rolę. Należy jednak zauważyć, że bardzo często postulaty o pozostawieniu komisji rozjemczych podnoszone są przez działkowców, nie znających nowej ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, która wiele dotychczasowych kompetencji komisji rozjemczych przeniosła na sądy powszechne, jak np. rozpatrywanie wypowiedzeń umów dzierżawy działkowej.

Zespół Doradców ds. Statutu PZD, po analizie wszystkich postulatów dotyczących działalności komisji rozjemczych, sformułował zapis § 45 nowego Statutu PZD w sposób następujący:

"dla sprawnego wykonywania swoich zadań organy zarządzające jednostek organizacyjnych PZD mogą, powoływać i odwoływać komisje problemowe stałe i doraźne, jako jednostki pomocniczo – doraźne, w szczególności można powoływać komisje do badania występujących sporów i proponowania rozstrzygnięć w tych sprawach".

Zaproponowany zapis jest zrozumiały. Wynika z niego jednoznacznie, że na wszystkich szczeblach PZD, zarządzające jednostki organizacyjne będą mogły, w zależności od swoich potrzeb, powoływać komisje, jako jednostki pomocniczo – doraźne. W ogrodach będą decydować o tym zarządy ogrodów, natomiast na szczeblu okręgowym, okręgowe zarządy. Prawidłowe funkcjonowanie ww. komisji będzie zależeć wyłącznie od samych działkowców.

Słuszność zaproponowanych rozwiązań zweryfikuje czas, szczególnie jeśli chodzi o szczebel najniższy w strukturach PZD, czyli ogrody. Jednakże wydaje się, że rozwiązanie przyjęte po szerokich konsultacjach jest zadowalające. Oznacza to, iż sprawy niezastrzeżone dla kompetencji sądów, np. spory pomiędzy działkowcami, będą mogły być nadal rozpatrywane przez komisje, jako jednostki pomocniczo – doraźne. I nie ma przeszkód, żeby funkcjonowały one pod nazwą komisji rozjemczych.

Jolanta Żmijewska – Siadak

Radca prawny OZ Wrocła