Szczegóły

Utworzono: poniedziałek, 05, czerwiec 2017

autor tekstu

A. Olędzka

Z dniem 1 czerwca 2017 r. wchodzi w życie nowelizacja przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (KPA), która w znaczący sposób wpłynie na postępowania prowadzone przed organami administracji publicznej. Zmiany te mogą mieć znaczenie zarówno dla działkowców, którzy mogą być stronami takich postępowań (np. w sprawach dotyczących usunięcia drzewa na działce lub przed PINB), jak i organów PZD.

Głównym celem wprowadzonych zmian jest przyspieszenie i uproszczenie procedury administracyjnej. Nowelizacja dotyczy spraw wszczętych od 1 czerwca 2017 r.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany przepisów z krótkim objaśnieniem

i wskazaniem na co należy zwrócić szczególną uwagę.

- ponaglenie

W razie przewlekłości postępowania lub bezczynności organu administracji, strona jest teraz uprawniona do wniesienia ponaglenia do organu wyższego stopnia, ale za pośrednictwem organu, którego dotyczy ponaglenie. Organ będzie musiał je rozpoznać w ciągu 7 dni.

W sprawach wszczętych od 1 czerwca 2017 r. nie można tym samym wnieść od razu skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego (WSA) na bezczynność lub przewlekłość postepowania; konieczne jest bowiem uprzednie ponaglenie organu.

- milczące załatwienie sprawy

Nowelizacja KPA wprowadza 2 tryby milczącego załatwienia sprawy:

- milczące zakończenie postępowania – gdy organ w terminie nie wyda decyzji (postanowienia) kończącego postępowania sprawę uważa się za załatwioną zgodnie

z wnioskiem strony;

- milcząca zgoda – gdy organ nie wniesie sprzeciwu w ustalonym terminie.

Jednak milczące załatwienie sprawy może mieć miejsce tylko wtedy, gdy przepis prawa materialnego tak stanowi (np. w prawie budowlanym, Ordynacji podatkowej, ustawie

o ochronie przyrody). Nie można zatem z wprowadzonych do KPA przepisów wywodzić, że w każdej sprawie, w której organ w terminie nie wydał decyzji (postanowienia) będzie można uznać, że sprawa wskutek braku reakcji organu została załatwiona zgodnie z wnioskiem/żądaniem strony.

sprzeciw od decyzji kasatoryjnej

Sprzeciw od decyzji kasatoryjnej (czyli decyzji uchylającej decyzję organu I instancji

i przekazującej sprawę do ponownego rozpoznania) jest nową instytucją wprowadzoną do KPA. Dotąd takie decyzje były zaskarżane skargą do WSA, teraz zaś stronie będzie przysługiwał sprzeciw.

Sprzeciw wnosi się do WSA w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji,

za pośrednictwem organu, który wydał decyzję. WSA powinien rozpoznać sprzeciw

w ciągu 30 dni.

Uwaga! Przed nowelizacją decyzje kasatoryjne podlegały zaskarżeniu skargą

do WSA, na złożenie której strona miała 30 dni. Ważne zatem jest,

by w postępowaniach wszczętych od 1 czerwca 2017 r. pamiętać o krótszym terminie zaskarżenia decyzji. Organ wydający decyzję będzie jednak zobowiązany pouczyć stronę o przysługującym środku zaskarżenia oraz terminie wniesienia tego środka.

- zrzeczenie się odwołania

Do KPA wprowadzono przepis (art. 127a), zgodnie z którym strona będzie mogła zrzec się prawa do wniesienia odwołania. Skorzystanie z tego prawa spowoduje, że decyzja stanie się prawomocna i ostateczna z dniem wpływu tego oświadczenia do organu (jeśli w postępowaniu bierze udział jedna strona). Skuteczne zrzeczenie się odwołania uniemożliwi późniejsze zaskarżenie decyzji.

Zrzeczenie się prawa do wniesienia odwołania będzie zasadne w sprawach, które zostały rozstrzygnięte na korzyść strony (działkowca, ROD). 

- rozstrzyganie wątpliwości na korzyść strony

Nowelizacja KPA wprowadza zasadę przyjaznej interpretacji przepisów oraz nakaz rozstrzygania niedających się usunąć wątpliwości faktycznych na korzyść strony.

Zasada ta nie znajdzie jednak zastosowania m.in. w sprawach, w których strony mają sporne interesy lub gdy wynik sprawy dotyczy bezpośrednio interesów osób trzecich albo gdy zagrażałoby to ważnemu interesowi publicznemu.

Dla PZD zasada ta może mieć znaczenie np. w postępowaniach z art. 75 i 76 ustawy

o ROD. W decyzjach stwierdzających nabycie prawa użytkowania wydanych

na podstawie tych przepisów, zdarza się, że organy przyjmują, że użytkowanie

ma charakter odpłatny i nakładają na ROD z tego tytułu obciążenia finansowe. Skoro jednak z przepisu tego nie wynika, by miało ono charakter odpłatny, zasadne jest oczekiwać, że przepis ten będzie interpretowany w sposób korzystny dla PZD.

- wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy

Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy dotyczy tych spraw, w których nie ma organu wyższego stopnia nad organem I instancji (np. gdy SKO działa jako organ

I instancji w sprawach o stwierdzenie nieważności decyzji organów samorządowych albo gdy decyzję wydał GIODO). Od 1 czerwca 2017 r. strona będzie zatem miała wybór drogi zaskarżenia takiej decyzji; może zatem albo złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy (np. przez SKO) w terminie 14 dni od doręczenia decyzji, albo wnieść skargę do WSA w terminie 30 dni.

- mediacje

Nowością w postępowaniach administracyjnych będą mediacje. Prawo dopuszcza mediacje zarówno pomiędzy stronami postępowania, jak i pomiędzy organem, przed którym toczy się postępowanie a jego stroną (stronami). Mediacja może być zainicjowana przez organ lub na wniosek strony.

O przeprowadzenie mediacji można wnioskować także w sprawach, które zostały wszczęte przed 1 czerwca 2017 r. 

- kary administracyjne

Do KPA wprowadzone zostały ogólne zasady dotyczące administracyjnych kar pieniężnych. Założeniem ustawodawcy było, by nakładane kary były adekwatne. Ustalono zatem w KPA m.in. zasady udzielania ulg w zapłacie kar, odstąpienia

od wymierzenia kary.

Przepisy KPA nie będą jednak stosowane w sprawach, w których przepisy szczególne (np. ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawa o ochronie przyrody) wprowadzają własne regulacje dotyczące kar i przesłanki ich nakładania.

- brak wymogu wezwania organu do usunięcia naruszenia prawa

Od 1 czerwca 2017 r. nie ma już wymogu wzywania organu do usunięcia naruszenia prawa (przed nowelizacją z drogi tej trzeba było skorzystać, by móc wnieść skargę

do WSA na akty prawa miejscowego i na tzw. inne akty i czynności np. indywidualne interpretacje podatkowe).

Zmiana ta ma szczególne znaczenie np. w razie zamiaru zaskarżenia przez ogrody uchwał gmin dotyczących utrzymania porządku i czystości w gminach (tzw. uchwały „śmieciowe”). Teraz uchwały będzie można zaskarżyć w każdym czasie, bez uprzedniego wzywania organu do usunięcia naruszenia prawa.

- zawiadomienia przez publiczne obwieszczenia

Organ administracji będzie mógł dokonywać zawiadomień stron o decyzjach i innych czynnościach organu w formie publicznego obwieszczenia lub w inny zwyczajowo przyjęty sposób publicznego ogłaszania – gdy przepis szczególny tak stanowi

(np. w prawie budowlanym) oraz wtedy, gdy w postępowaniu bierze udział więcej niż 20 stron. Przyjmuje się, że zawiadomienie będzie dokonane z upływem 14 dni od dnia, w którym nastąpiło publiczne obwieszczenie, ogłoszenie lub udostępnienie w Biuletynie Informacji Publicznej.    

Regulacje te mogą mieć zatem znaczenie np. dla ogrodów w postępowaniach

o pozwolenie na budowę w razie realizacji inwestycji w sąsiedztwie ROD.     

- wymóg pouczenia o wysokości opłaty (wpisu)

Od 1 czerwca 2017 r. organy administracji będą miały obowiązek informować strony postępowania nie tylko o przysługującym stronie środku zaskarżenia, ale również wskazać wysokość opłaty (wpisu). Zmiana ta jest przede wszystkim korzystna dla działkowców, którzy nie korzystają z pomocy prawnika. Działkowcy otrzymując decyzję z takim pouczeniem będą mogli rozważyć, czy z uwagi na koszty jakie musieliby ponieść, zasadne jest kontynuowanie danego postępowania na drodze sądowej.

opracowała: dr Aneta Olędzka

Biuro Prawne PZD