Szczegóły

Utworzono: wtorek, 27, październik 2020

autor tekstu

J. Romanowski

Pojęcie współpracy dotyczy wszystkich obszarów życia, w tym społeczno-gospodarczego, a w szczególności: współpracę finansową, polityczną, gospodarczą, prawną czy regionalną.  W naszym Polskim Związku Działkowców można określić, że każdy Rodzinny Ogród Działkowy to pracujący zespół. Trudno wyobrazić sobie odnoszącą sukcesy organizację, która nie opiera się na dobrze zorganizowanej pracy zespołowej.

A współpraca zespołowa to jeden z komponentów każdej organizacji. O chęci do współpracy decydują m.in.: wyrozumiałość, empatia, gotowość do niesienia pomocy, tolerancja czy cierpliwość. O skuteczności współpracy zespołowej decydują determinanty takie jak:

• wykwalifikowana kadra działaczy działkowych, posiadająca oprócz odpowiednich kwalifikacji zawodowych, wysokie umiejętności interpersonalne,

• zdolność tworzenia zespołów pracy,

• kreatywne podejście do rozwiązywania pojawiających się problemów,

• praktyka dialogu podczas pracy zespołowej oraz wzajemny szacunek członków zespołu,

• świadomy działacz działkowicz, który aktywnie wspomaga zespół, pozostawia mu przestrzeń do działania, a wyznaczane przez niego zadania są skonkretyzowane,

• w dobrze współpracującym zespole występuje zjawisko synergii,

• podczas współpracy zespołowej, członkowie dzielą się zgromadzoną wiedzą, doskonaląc tym samym swoje umiejętności,

• współpraca zespołowa sprzyja kreatywności.

Relacje pomiędzy samorządami terytorialnymi a organizacjami pozarządowymi reguluje ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.  Wszystkie organy administracji publicznej, mają obowiązek współpracy z organizacji pozarządowymi w zakresie zadań pożytku publicznego. Ustawa nie przesądza jednak, jak ten obowiązek ma być realizowany, pozostawiając w tym zakresie wybór samorządom.

Samorząd terytorialny szczebla lokalnego zarządza ogółem spraw gminy, powiatu. Podejmuje decyzje ważne dla nas - mieszkańców.  W kompetencji instytucji samorządu leży planowanie strategiczne rozwoju gminy, wydawanie lokalnych aktów prawnych, podejmowanie konkretnych działań mających na celu realizację zadań służących całej wspólnocie, w tym wydatkowanie środków publicznych. Samorząd dysponuje także zasobami, które służą realizacji przyjętych planów, zarówno prawno-instytucjonalnymi, jak i finansowymi. 

Samorząd jest najbliższym partnerem organizacji pozarządowych, nie tylko poprzez działanie w społeczności lokalnej, ale przede wszystkim poprzez wspólnotę celu, jakim jest zaspokajanie potrzeb mieszkańców. 

Fundamentem współpracy obywateli i władz lokalnych jest dobro wspólne obywateli. Władze samorządowe jako władze publiczne odpowiadają za zaspokajanie potrzeb ludzi mieszkających na terenie im podległym i są strażnikiem dobra wspólnego, dzięki któremu te potrzeby mogą być zaspokajane. 

Z kolei obywatele nie tylko korzystają z tego dobra, ale są także zobowiązani do jego ochrony. Dobro wspólne łączy władze lokalne i mieszkańców. 

Łączy ich także to, że władze samorządowe pełnią funkcję władz publicznych, ale jednocześnie są wybieraną w wyborach powszechnych reprezentacją mieszkańców danej gminy czy powiatu. 

Jako reprezentanci mieszkańców powinni dobrze znać ich potrzeby i oczekiwania i uwzględniać je w podejmowanych działaniach. 

Warto także przypomnieć, że zgodnie z Konstytucją podstawą funkcjonowania naszego państwa jest dialog społeczny, a więc nic innego jak współuczestnictwo – partnerstwo obywateli w decyzjach podejmowanych przez władze publiczne w imię dobra wspólnego.   

W Konstytucji jako fundamentalna zasada życia publicznego określona została również zasada pomocniczości, którą najkrócej można wyrazić w sposób następujący: władza nie powinna przeszkadzać czy też wyręczać osoby lub grupy społeczne w podejmowaniu ich własnych działań. 

Aby obywatele mogli brać swoje sprawy w swoje ręce, aby mogli być partnerami dla władz publicznych Konstytucja gwarantuje im również prawo do zrzeszania się i tworzenia własnych organizacji, reprezentujących ich interesy. 

Ustawa nakłada także na samorządy lokalne obowiązek uchwalania rocznych programów współpracy z organizacjami pozarządowymi, w których powinny być określone formy współpracy stosowane przez daną jednostkę. 

Program współpracy jest podstawą określającą zakres, ramy i formy współpracy samorządu i organizacji pozarządowych, a także środki publiczne na tę współpracę przeznaczone. 

Współpraca wymaga określenia wspólnych celów odnoszących się do dobra wspólnego, istotnych dla obu stron. To wymaga czasami dostosowania własnych celów i dążeń, po to, aby wspólnie zrealizować cele, które są ważne dla społeczności lokalnej.

Bardzo ważnym jest wzajemne informowanie się o planowanych kierunkach działalności: 

• konsultowanie z organizacjami pozarządowymi projektów aktów normatywnych w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji; 

• konsultowanie projektów aktów normatywnych dotyczących sfery zadań publicznych; 

• tworzenie wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym, 

• zawieranie umów o wykonanie inicjatywy lokalnej na zasadach określonych w ustawie; 

Cel funkcjonowania samorządów i cel funkcjonowania ogrodów jest wspólny, służebny w stosunku do lokalnej społeczności, - popularyzacja ruchu działkowego na ziemi szczecińskiej.

ROD nie stanowią wyizolowanych enklaw z lokalnej społeczności miast i gmin, ale są ściśle z nimi powiązane. Działkowcom nie są obce sprawy dotyczące życia i rozwoju miast. 

Z uznaniem stwierdzamy, że stosunek władz samorządowych ulega zmianie. Coraz więcej lokalnych samorządów dostrzega trudności w rozwoju ogrodów i udziela im znaczącej pomocy finansowej. 

Ogrody działkowe to jedne z najcenniejszych terenów zielonych w miastach. Nie da się ich zastąpić parkiem czy osiedlowym skwerem. 

Utrzymanie ogrodów nic nie kosztuje samorządy. Ich utrzymanie i funkcjonowanie spoczywają na barkach działkowców. 

Fundamentalne znaczenie ROD wynika z oddziaływania zieleni działkowej na środowisko miejskie przynosząc wymierne korzyści m. in. produkcja tlenu, wchłanianie dwutlenku węgla (fabryki fotosyntezy), łagodzenie zmian klimatu, obniżanie latem temperatury (do 5 stopni C), spowalniają przepływ wody wskutek jej retencjonowania itp. 

Ogrody stanowią enklawę dla organizmów pożytecznych, które nie znajdą odpowiednich warunków siedliskowych w żadnej innej części miasta. Stanowią miejsce gniazdowania wielu gatunków ptaków, a szczególny dobór roślinności uprawianej na działkach stanowi pożytek dla wielu owadów m. in. pszczołowatych i motyli. Tym samym ogrody przyczyniają się do zwiększenia miejskiej bioróżnorodności. 

ROD generują korzyści społeczne i edukacyjne. Pozwalają mieszkańcom na kontakt z naturą, uczą pracy zespołowej i odpowiedzialności. Prace ogrodowe pozwalają niwelować stres i pomagają w utrzymaniu zdrowia psychicznego. Ogrody to terapeutyczny wymiar ogrodnictwa – hortiterapia, polegająca na leczeniu przez przebywanie i pracę w ogrodzie. Zostało to dostrzeżone i praktycznie zastosowane przez lekarza Jana Jalkowskiego w 1897 r., który założył pierwszy ogród w Grudziądzu pn. „Towarzystwo Naturalnego Sposobu Życia ”, a które kilka lat później przyjęły nazwę „Kąpieli słonecznych” – ogród istnieje do dzisiaj. 

W ROD prowadzone są zajęcia edukacyjne z młodzieżą przedszkolną i uczniów szkół podstawowych z biologii i ochrony środowiska, odbywają się spotkania harcerzy i seniorów, którym gminy nie muszą zapewniać zajęć. Seniorzy od wiosny do jesieni również znikają z przychodni lekarskich.  

Kilka przykładów dotyczących współpracy:

Jedną z pierwszych odnotowanej współpracy z Urzędem Miasta Szczecin było bezpłatne odebranie dwóch rozdrabniarek do gałęzi, które trafiły do ROD „Krzekowo” i ROD „Stoczniowiec”. 

Drugi temat to skanalizowanie ogrodów działkowych na Wyspie Puckiej tj. około trzy tysiące działek i włączenie ich do sieci miejskiej. Kryteria ekonomiczne ZWiK w Szczecinie zniszczyły inicjatywę działkowców. Liczy się zysk. Odnotować należy, że została opracowana koncepcja na odprowadzenie ścieków sanitarnych z części Wyspy Puckiej obejmujące ogrody działkowe tj. uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie Wyspy Puckiej prowadzona przez Spółkę Wodną „Międzyodrze” w Szczecinie. Sfinansowane opracowanie przez Urząd Miasta Szczecin w 2011. 

Wykonanie inwestycji przeciwpowodziowej – obwałowanie terenu Wyspy Puckiej realizowanej przez Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego w 2014 r koniecznej ze względu na bezpieczeństwo mieszkańców i ogrodów.

Pierwszą poważną inwestycja w kraju było sfinansowanie melioracji ROD „ Kotwica” w Świnoujściu w wysokości przeszło pół miliona z funduszy Marszałka Zachodniopomorskiego przy współpracy z Prezydentem Miasta Świnoujście. Uzyskano bardzo poważne wsparcie finansowe od Urzędu Miasta Świnoujście i w następnych przedstawionych tematach inwestycji ogrodów działkowych.

Dobrze przebiega współpraca z samorządem miasta Stargard w ostatnich latach, gdzie ogrody działkowe otrzymały wsparcie finansowe po około 100.000 zł w skali roku. Podobnie dobrze układa się współpraca z samorządami: w gminie Police, w Pyrzycach,  w Gryfinie i w Nowogardzie i w innych miastach.

Uważam, że wszystko jest w rękach włodarzy gmin i ich stosunku do potrzeb ogrodów działkowych.

Ten temat w mojej ocenie najlepiej zaprezentują na spotkaniach z władzami poszczególnych Samorządów nowe Kolegia Prezesów. Temat jest pilny, działać tak ażeby na przyszły rok ogrody były uwzględnione w planowanych budżetach samorządowych.

Działka, to tylko niewielki kawałek ziemi, a tak wiele zmienia w życiu człowieka, tylko Ci którzy mają działki potrafią to zrozumieć. Sami działkowcy o tym mówią, że jest coś magicznego w tym, ponieważ gdy zaczyna się sezon działkowy nie mają czasu na choroby.  Na każdym etapie życia człowieka, działka ma inne znaczenie. Gdy jest się młodym to działka jest miejscem spotkań z przyjaciółmi i przy grillu, później człowiek dostrzega jej wartość ekologiczną, zaczyna uprawiać warzywa, owoce, bo przecież są to produkty ekologiczne bez chemii. 

 Nie da się ukryć, że najważniejsze znaczenie ma działka, gdy człowiek przechodzi na emeryturę i zaczyna nowy etap w życiu.  A to dlatego, że wtedy jest więcej wolnego czasu oraz wtedy urywają się dawne kontakty z ludźmi, z którymi łączyła nas praca. Łakniemy wówczas nowych kontaktów. 

Dziś z dumą patrzymy, jak zmieniła się nasza społeczność działkowa, która ogród traktuje jak dom. Wspólnie czerpiemy korzyści z działek i ogrodu, jesteśmy otwarci również na potrzeby społeczności lokalnej. 

Podsumowując funkcjonowanie Programu Rozwoju Społecznego ROD należy stwierdzić, że Rodzinne Ogrody Działkowe z roku na rok coraz bardziej nabierają charakteru rodzinnego. Otwarte Programy Społecznościowe mają na celu coraz większą integrację społeczności działkowców. Zarządy w ogrodach starają się organizować spotkania integracyjne, otwierają ogrody dla lokalnej społeczności. Zapracowani ludzie, z ciągłym brakiem czasu, zamykają się w swoich małych enklawach. Początkowy brak zainteresowania ze strony działkowców, tym co oferuje się w ogrodzie, z czasem zmienia się. Dlatego myślę, że tak ważne jest by zmienić wizerunek Rodzinnych Ogrodów Działkowych, by nie były zlepkiem kilkudziesięciu czy nawet kilkuset działek. 

Wszyscy na coś czekamy. Jak to jest, że tylko część z nas realizuje swoje najodleglejsze marzenia, a reszta wciąż czeka? Marzy mi się taki stan by działkowiec wchodząc na teren ogrodu odczuwał wręcz radość nie tylko z faktu posiadania działki, ale i ze spotkania drugiego człowieka, sąsiada, znajomego. By był dumny z bycia członkiem Rodzinnego Ogrodu Działkowego w Szczecinie, który kwitnie nie tylko latem. 

Na koniec życzę wszystkim, dużo satysfakcji z posiadania działki, dużo radości, samorządowego wsparcia finansowego, które jest bardzo potrzebne i prawdziwego poczucia spełnienia. W tym miejscu wszystkim, którzy przyczynili się do poprawy wizerunku naszych ogrodów działkowych składam serdeczne podziękowania, a zwłaszcza Zarządom ROD, Członkom Komisji Rewizyjnych, działaczom w ogrodach i wszystkim pracującym w ogrodach działkowcom oraz działaczom w okręgach i działaczom i Zarządowi Krajowemu PZD.

Józef Romanowski