Kalendarium ogrodowe

Szczegóły

autor tekstu

Rośliny ozdobne

Dzielimy byliny
Dzięki dzieleniu w następnym roku byliny będą lepiej rosły i obficiej kwitły. Przesadzone w tym terminie, zdążą dobrze zregenerować do zimy system korzeniowy. Dotyczy to zwłaszcza bylin kwitnących wiosną i na początku lata (np. omiegów, piwonii, liliowców, chabrów, przymiotna).

Sadzimy rośliny zimozielone
W tym okresie zahamowany jest już znacznie wzrost roślin zimozielonych. Możemy więc je przesadzić na bardziej odpowiednie miejsce na działce, jak i zakupić nowe rośliny. Przy znacznie już niższych temperaturach (zwłaszcza nocą) i większej wilgotności powietrza zdecydowanie lepiej regeneruje się system korzeniowy tych roślin. Poza tym posadzone w tym terminie mają odpowiednio dużo czasu na zakorzenienie się w nowym miejscu, jeszcze przed zamarznięciem podłoża.

Zakładanie trawników
Bardzo korzystnym terminem siewu nasion traw jest późne lato (okres od sierpnia do I połowy września) - sprzyjające warunki dla kiełkowania - dobra wilgotność gleby i powietrza oraz optymalne temperatury (10-20°C). Nasiona w ilości 30-40 dag/m2 wysiewamy ręcznie lub specjalnym siewnikiem na dobrze ubite (zwałowane) podłoże. W celu równomiernego wysiewu nasion korzystne jest podzielenie ich na dwie równe porcje i wysiew na krzyż. Następnie nasiona mieszamy z glebą grabiami na głębokość 1-2 cm, a pozostałe na powierzchni gleby przysypujemy cienką warstwą torfu. Na koniec zasiewy lekko wałujemy lub udeptujemy, by docisnąć nasiona do gleby i poprawić podsiąkanie wody.

Rośliny wieloletnie niezimujące w gruncie
Wiele roślin wieloletnich pochodzących z innych szerokości geograficznych (pelargonie, fuksje, bielunie, irezyny, lantany, argyrantema krzewiasta, kocanki włochate, plektrantus) przechowujemy w pomieszczeniach. Przygotowujemy je do zimowego spoczynku już na przełomie sierpnia i września. Przestajemy nawozić, ograniczamy podlewanie i czyścimy z zaschniętych liści. Pędy roślin skracamy o 2/3 długości, pozostawiając na nich po 2-3 pąki. Możemy też zapobiegawczo opryskać rośliny preparatem grzybobójczym. W zależności od gatunku utrzymujemy temperaturę w zakresie 3-15°C (im pomieszczenie ciemniejsze, tym jego temperatura powinna być niższa).

Sadzimy rośliny cebulowe
Na początku miesiąca sadzimy cebule długo ukorzeniających się, wrażliwych na mróz - narcyzów i szachownic oraz wytwarzających jesienią liście - szafirków. Połowa września to czas sadzenia puszkinii, śnieżyc i śnieżników, a druga połowa miesiąca: cebulic, hiacyntów i przebiśniegów. Na przełomie września i października sadzimy cebule - tulipanów, lilii, krokusów, śniedków i kwitnących wiosną kosaćców cebulowych. Głębokość sadzenia dostosowujemy do wielkości cebul i bulw, zwykle równa jest ona dwu-, trzykrotnej ich wysokości. Na glebach ciężkich sadzimy o 2-3 cm płycej. Odległości sadzenia zależą od siły wzrostu i sposobu rozrastania się. Dla gatunków i odmian niskich oraz drobnocebulowych (szafirków, krokusów, śnieżników i cebulic) rozstawa wynosi 8-10 cm, dla silniej rosnących odmian tulipanów i narcyzów 10-17 cm, a dla szachownicy cesarskiej i czosnków olbrzymich 30 cm.

Sadownictwo

Sadzonki porzeczek
Pod koniec miesiąca możemy ścinać zdrewniałe sadzonki porzeczki czarnej. Sadzonki pobieramy z pędów jednorocznych, pozbawionych liści. Prawidłowo wykonane sadzonki mają 18-20 cm długości, grubość 0,5-0,7 cm i 4-5 pąków. Górne, ukośne cięcie jest wykonane centymetr nad pąkiem, a dolne, prostopadłe - 2-4 mm pod pąkiem. Sadzonki wysadza się w przygotowaną glebę, co 20 cm, tak aby tylko jeden, najwyższy pąk wystawał ponad ziemię. Następnie glebę dociskamy do sadzonki i podlewamy.

Jesienne zbiory
Jabłka i gruszki zbierane są w tzw. dojrzałości zbiorczej i dopiero po 2-3 tygodniach są najlepsze do spożycia. Sygnałem rozpoczęcia zbiorów są pierwsze owoce leżące pod drzewem, wyrośnięte owoce o jasnożółtej skórce z rumieńcem w zewnętrznych partiach korony drzewa oraz łatwe odchodzenie szypułki od krótkopędu. Zebrane owoce należy posortować i najpierw wykorzystać te uszkodzone i obite. Najładniejsze owoce odmian o długim okresie przechowywania (Melrose, Idared, Dicolor) i wyrównanym stopniu dojrzałości, umieszczamy w czystych i suchych skrzynkach i przechowujemy w temperaturze 0-4oC i wysokiej wilgotności powietrza 88-92%.

Sadzenie truskawek
Nie później niż do połowy września sadzimy pochodzące z pewnego źródła zielone sadzonki truskawek. Sadzonki ze starych owocujących zagonów są gorszej jakości, porażone przez choroby i szkodniki. Świeże, niezwiędnięte i wyrośnięte sadzonki sadzimy na stanowisku po aksamitce, warzywach cebulowych lub nawozach zielonych. Nie wolno zakładać nowego zagonu po truskawkach, pomidorach, malinach i trawniku. Rośliny sadzimy w rozstawie 50-70 x 20-40 cm we wcześniej przygotowaną glebę. Dołki pod sadzonki powinny być na tyle głębokie, aby nie zawijać korzeni. Stożek wzrostu sadzonki musi znajdować się ponad ziemią. Glebę wokół sadzonki trzeba dokładnie docisnąć i podlać.

Przygotowanie gleby przed sadzeniem
Nawożenie i wapnowanie powinno odbywać się na podstawie analizy chemicznej gleby z działki. Substancję organiczną stosujemy w formie obornika 400 kg lub kompostu 700 kg/100 m2. Orientacyjne dawki nawozów fosforowych i potasowych przed sadzeniem drzew i krzewów wynoszą: 4-6 kg/100 m2. Wapnowanie gleb kwaśnych przeprowadzamy stosując wapno magnezowe - 10-30 kg/100 m2. Dla borówki należy obniżyć pH gleby stosując torf kwaśny lub siarkę Wigor S. Wszystkie wprowadzone do gleby nawozy należy wymieszać z glebą. Do sadzenia roślin przystępujemy 6 tygodni po nawożeniu. Jeżeli jesienią wapnowaliśmy lub zakwaszaliśmy glebę, lepiej posadzić rośliny wiosną.

Warzywnictwo

Zbiory warzyw
Na początku miesiąca zbieramy cebulę do przechowania. Wyrwaną cebulę, ułożoną w ażurowych skrzynkach, dosuszamy w suchym miejscu przez tydzień, po czym przenosimy do chłodnego, suchego pomieszczenia.
W miarę dorastania róż wycinamy jesienne kalafiory i brokuły. Po zbiorze róż kalafiorów rośliny wyrywamy, zaś brokuły zostawiamy, aby róże boczne dorosły do kolejnego zbioru.
Wraz z nastaniem jesiennych przymrozków kończymy zbierać ostatnie plony warzyw ciepłolubnych, jak: pomidory, papryka, bakłażany, warzywa dyniowate. Na chłody wrażliwa jest także fasola szparagowa, którą trzeba zebrać przed przymrozkiem. Po zakończeniu zbiorów usuwamy z grządek wszystkie resztki roś-linne, które kompostujemy (tylko zdrowe). Po zbiorze fasoli jej resztki roś-linne warto przekopać, przedtem je rozdrabniając.

Przechowywanie po zbiorze
Niezbyt dojrzałe, ale wyrośnięte owoce pomidorów można przechowywać
w temperaturze pokojowej, gdy zależy nam, by szybko dojrzały. Owoce zielone w temperaturze około 12oC można przetrzymać 4-6 tygodni. Zielone, dobrze wyrośnięte strąki papryki można przechowywać w temperaturze 7-10oC około 3 tygodni, ułożone luźno w skrzynce (np. w chłodnej piwnicy). Dynie i wyrośnięte, twarde cukinie przechowają się nawet kilka miesięcy w chłodnym miejscu (10-12oC).

Inne niezbędne prace
W razie suszy warzywa podlewamy, zwłaszcza warzywa poplonowe (wysiane w sierpniu) oraz późne warzywa kapustne w okresie intensywnego przyrostu masy i dorastania do zbioru. Trzeba przerywać zbyt gęste siewki i odchwaszczać grządki z roślinami poplonowymi.
W początkach września można jeszcze wysiać koper, rukolę, rzodkiewkę oraz roszponkę (na zbiór zimowy). Z myślą o wiosennych zbiorach siejemy mrozoodporne odmiany szpinaku.
To dobry czas do rozmnażania rabarbaru. Można też sadzić niektóre zioła wieloletnie: melisę, estragon, miętę, lebiodkę. Rozmnażamy je przez podział karp matecznych lub z rozłogów.

Ochrona roślin

Nietypowe mszyce
Na konarach czy pniu jabłoni żerują pokryte śnieżnobiałym, woskowym nalotem kolonie bawełnicy korówki. W wyniku żerowania bawełnicy dochodzi do pękania kory oraz infekcji roślin chorobotwórczymi organizmami. Bawełnica zimuje w postaci larw ukrytych najczęściej u podstawy pnia, toteż im wcześniej zniszczymy (najlepiej mechanicznie) kolonie szkodnika, tym lepiej dla drzewa, które w przyszłym roku nie zostanie zaatakowane. Miejsca, w których żerowała bawełnica, należy dokładnie oczyścić ostrym nożem, a następnie posmarować maścią.

Na warzywach
Pod koniec sierpnia, liście marchwi i pietruszki zmieniają kolor - szarzeją, a na ich powierzchni rozwija się biało- popielaty nalot mączniaka. Tej choroby nie trzeba zwalczać, a jej obecność w tym właśnie okresie jest znakiem końca wegetacji. Mączniak nie wpływa już ani na kształt, ani na wielkość czy smak korzeni. Ostatnio, coraz częściej, podczas zbioru pietruszki, na białej powierzchni korzeni zauważyć można rozległe "ordzawienia". Ich obecność jest najczęściej wynikiem rozwoju nicienia szpilecznika baldaszkowca. Uszkodzeniom można zapobiec unikając sadzenia pietruszki, rok po roku w tych samych miejscach. Z kolei wokół wykopywanych korzeni marchwi zauważyć można biały nalot, świadczący o obecności bawełnicy topolowo-marchwianej, która jeszcze na początku lata przeleciała z topoli na marchew i na inne rośliny baldaszkowate. Niezbyt liczna obecność bawełnicy - a z taką spotykamy się najczęściej na działkach, nie zagraża plonowaniu roślin, a same mszyce nie wymagają zwalczania.

_{"Działkowiec"}