Kalendarium ogrodowe

Szczegóły

autor tekstu

Rośliny ozdobne

Pod wiosenne nasadzenia
Jeśli wiosną zamierzamy sadzić rośliny, już jesienią warto odpowiednio przygotować podłoże. Gleby słabe, przepuszczalne użyźniamy jeszcze przed ich jesiennym przekopaniem. Wykorzystujemy w tym celu nawozy organiczne w postaci dobrze rozłożonego kompostu lub obornika. Rozrzucamy je na przeznaczonej do sadzenia roślin powierzchni w ilości 4?8 kg/m2 i przekopujemy na głębokość 30?35 cm, pozostawiając na zimę glebę w ostrej skibie (nie rozbijając brył). W miarę potrzeby możemy też zastosować nawozy fosforowe i potasowe w dawce 40?70 g czystego składnika na 10 m2 powierzchni uprawy.

Ozime wysiewy
Jesienne siewy niektórych gatunków roślin jednorocznych przyspieszają wegetację i kwitnienie roślin wiosną. Celem siewu jesiennego jest przyspieszenie procesu kiełkowania wiosną, a nie uzyskanie siewek jesienią. Jeśli jednak przy długiej i ciepłej jesieni nastąpią wschody roślin, należy bezwzględnie siewki zabezpieczyć na zimę, okrywając je stroiszem. Z siewu jesiennego uprawiać możemy ostróżeczkę ogrodową i polną, chaber bławatek i piżmowy, ubiorek gorzki i okółkowy, nagietek lekarski, czarnuszkę damasceńską, maczek kalifornijski, złocień polny i trójbarwny.

Wykopywanie cebulowych
Pierwsza połowa października to ostateczny termin wykopywania mieczyków ogrodowych. Wykopujemy też w tym czasie cebule galtonii białawej i neriny oraz bulwy acidantery dwubarwnej i krokosmii ogrodowej (montbrecji). Po pierwszych przymrozkach wykopujemy kłącza pacioreczników, bulwiaste korzenie dalii oraz bulwy begonii bulwiastej. Cebule lub bulwy suszymy, czyścimy z ziemi oraz resztek suchych liści i pędów, oddzielamy cebule potomne i układamy w skrzyneczkach przykrywając torfem, piaskiem lub trocinami. Do czasu wiosennego sadzenia przechowujemy je zwykle w temperaturze ok. 5?10oC (nerine i acidantera w 13?17oC).

Przygotowanie cebul do pędzenia
Październik to optymalny termin sadzenia do pojemników wykopanych latem, przeznaczonych do pędzenia, roślin cebulowych ? tulipanów, narcyzów, hiacyntów. Cebule zagłębiamy w podłożu na 2/3 wysokości i podlewamy. Pędzonym roślinom zapewniamy początkowo temperaturę ok. 9?10oC a przez 10?15 tygodni 2?5oC. W tym celu umieszczamy pojemniki w chłodnej piwnicy lub ogrodzie, zabezpieczając je przed mrozem. Gdy w wierzchołkowej części cebuli wytworzy się pąk kwiatowy, donice z roślinami przenosimy do pędzenia na okres ok. 2 tygodni, zapewniając dostęp światła, regularne podlewanie i temperaturę ok. 16?18oC.

Zabezpieczenie zbiorników wodnych
Gdy z drzew zaczynają opadać liście, rozpinamy nad zbiornikami wodnymi specjalne siatki o oczkach poniżej 1 cm, które nie dopuszczą do opadania i gnicia liści na dnie zbiornika. Jeśli nie dysponujemy tego rodzaju zabezpieczeniami,
regularnie odławiamy liście opadłe na taflę wody lub zalegające już na dnie zbiorników. Robimy to zrobionym z siatki lub kupionym w sklepie czerpakiem. Rozkładające się na dnie zbiorników wodnych liście, nie tylko zanieczyszczają wodę, ale rozkładając się zużyją znaczne ilości tlenu.

Sadownictwo

Zbiory
Na początku miesiąca kończymy zbiory zimowych odmian jabłek, gruszek, pigwy, orzecha włoskiego i winogron. Owoce nieuszkodzone, zdrowe, średniej wielkości, odkładamy do przechowywania w czystych, plastikowych skrzynkach umieszczonych np. w chłodnej piwnicy, gdzie możemy zapewnić temperaturę 0 do ?1oC i wysoką wilgotność powietrza. Owoce pigwy nadają się na różnorodne przetwory oraz do długiego przechowywania. Zebrane orzechy włoskie pozbawiamy mięsistej okrywy, rozkładamy cienką warstwą i suszymy w suchym, przewiewnym pomieszczeniu.

Sezon zakupów
Od połowy miesiąca możemy odwiedzać punkty szkółkarskie w poszukiwaniu wartościowych odmian na dobrej podkładce. Do uprawy na działce wybieramy odmiany deserowe, smaczne, plenne, o małej wrażliwości na choroby, długiej zdolności przechowalniczej i różnej porze dojrzewania owoców. Decydując się na zakup wybranych odmian na podkładkach karłowych i półkarłowych, uzyskamy owoce już w drugim roku po posadzeniu i unikniemy problemów z silnym wzrostem drzew. Nie należy kupować roślin z objawami chorób kory i drewna, raka bakteryjnego, guzowatości korzeni. Drzewka nie mogą być przesuszone, przemarznięte i uszkodzone. Kupujemy materiał wyrośnięty, rozgałęziony, zaopatrzony w etykietę (najlepiej pomarańczową). Kupione drzewka jak najszybciej sadzimy lub dołujemy w zacisznym miejscu, obficie podlewamy i zabezpieczamy przed mrozem i gryzoniami.

Sadzenie i przesadzanie
W miejscu wcześniej przygotowanym pod nowe nasadzenia, wykopujemy dołek dostosowany do rozmiarów systemu korzeniowego i umieszczamy w nim najpierw palik (od strony zachodniej), a potem drzewko (10 cm od palika), tak aby miejsce okulizacji znalazło się 5?10 cm nad ziemią. Krzewy porzeczek i agrestu sadzimy 5?7 cm głębiej, a maliny i borówkę 2?3 cm głębiej, niż rosły w szkółce. Korzenie umieszczamy na żyznej wierzchniej warstwie gleby i przysypujemy pozostałym podłożem. Ziemię wokół drzewka ugniatamy i wykonujemy misę, która ułatwi podlewanie (drzewko 10 l wody, krzewy 5 l), a także ściółkowanie warstwą obornika 10 kg/drzewo (nie może dotykać pnia roślin). W zimniejszych rejonach usypujemy wokół drzewka 30 cm kopczyk z ziemi.

Prace szkółkarskie
Pod koniec miesiąca ścinamy jednoroczne pędy porzeczek i winorośli, tniemy na odcinki długości 20?40 cm. Są to sadzonki zdrewniałe, które możemy przechować do wiosny w wilgotnym torfie lub piasku albo wysadzić do ziemi tak, aby górny pąk sadzonki znajdował się nad jej poziomem.

Zabiegi agrotechniczne
Pod drzewami wykonujemy ostatnie odchwaszczanie, co pozwala na uniknięcie chwastów aż do maja i ogranicza liczbę gryzoni na działce, które mogłyby zimą założyć kryjówki w zarośniętych miejscach i uszkadzać młode drzewka. Na 3?4 tygodnie przed opadnięciem liści z jabłoni można wykonać oprysk 5% mocznikiem, co m.in. przyspieszy rozkład liści, a wraz z nimi zimujących otoczni grzyba parcha jabłoni.

Ochrona roślin

Na brzoskwini i nektarynie
Okres bezlistny to najlepszy czas na zwalczanie kędzierzawości liści brzoskwini i nektaryny. O jej obecności świadczyły w czerwcu i w lipcu zdeformowane i przebarwione na fioletowo liście, z czasem szarzejące i przedwcześnie opadające. Występowanie choroby w pewnym stopniu obniża plon owoców, ogranicza także rozwój drzewa. Zwalczanie choroby należy przeprowadzić w październiku, najlepiej w słoneczny dzień, gdy temperatura powietrza przekracza +7oC, stosując Miedzian lub Syllit (albo inny preparat dodynowy). Zabieg należy wykonać wykorzystując dużą ilość cieczy roboczej, dokładnie opryskując powierzchnię kory, zarówno chronionej brzoskwini, jak i drzew oraz krzewów rosnących w bezpośrednim sąsiedztwie.

Na warzywach
W korzeniach marchwi w dalszym ciągu żerują larwy połyśnicy marchwianki, a podziemne części różnych gatunków warzyw uszkadzać mogą gąsienice rolnicy zbożówki. Wewnątrz pora rozwijają się larwy miniarki porówki, podczas gdy na główkach kapusty (zwłaszcza czerwonej) mogą występować liczne kolonie mszycy kapuścianej. Larwy połyśnicy oraz miniarki przeniesione wraz z roślinami do piwnicy nie przerywają żerowania, toteż uszkodzenia (którym w przypadku marchwi towarzyszy gnicie) mogą się powiększać. O ile mszycę kapuścianą można bardzo łatwo zwalczyć (kolonie znajdują się na powierzchni główek), o tyle w przypadku pozostałych szkodników niewiele możemy już zrobić, jednak ich usunięcie z grządek uniemożliwi przezimowanie i wylot w następnym roku. Obecność białego nalotu wokół wykopy- wanych korzeni marchwi świadczy o występowaniu bawełnicy topolowo-marchwianej, która jeszcze w czerwcu lub w lipcu przeleciała z topoli na marchew. Niezbyt liczna jej obecność nie zagraża plonowaniu roślin. Jednak, gdy mszyca występuje z roku na rok bardzo licznie, a w pobliżu rosną topole, należy uprawiać marchew naprzemianrzędowo z innymi roślinami, co utrudni bawełnicy odnalezienie rośliny żywicielskiej. Chemiczne zwalczanie tej mszycy na działkach mija się z celem, ponieważ termin jej zwalczania w warunkach działkowych jest bardzo trudny do ustalenia.

Warzywnictwo

Jesienne plony
Zbieramy już prawie wszystkie warzywa. Niektóre przeznaczamy do przechowania. Najbardziej wrażliwe na przemarznięcie są buraki, marchew, selery. Zbieramy cykorię liściową i endywię, różne sałaty, szpinak jesienny, rukolę, szczypiorek, rzodkiewkę i inne gatunki. Po zbiorach oczyszczamy zagony z chwastów i resztek roślin. Te odpady przeznaczamy na kompost (zdrowe). Po raz ostatni przerabiamy pryzmę kompostową.

Na przyszły sezon
W pierwszych dniach miesiąca sadzimy jeszcze sadzonki rabarbaru w nowe miejsce. Do zimy rabarbar zdąży się dobrze ukorzenić. Na dobrze nawiezioną grządkę sadzimy rozsadę sałaty zimującej. Po lekkim przemarznięciu gleby zagon można okryć agrowłókniną. W drugiej połowie miesiąca sadzimy czosnek ozimy i cebulę dymkę. Najlepiej sadzić cebulki gęściej i głębiej niż na wiosnę. Po przymrozkach glebę lekko okrywamy, a grządkę oznaczamy palikami.
Trzeba zaplanować uprawy na kolejny sezon. Pod warzywa o dużych wymaganiach pokarmowych, warto zastosować obornik lub kompost, a glebę przekopać. Rośliny wysiane na zielony nawóz także przekopujemy, zaś gatunki ozime pozostawiamy. Wyższe rośliny przed przekopaniem lepiej jest rozdrobnić, ściąć i posiekać ostrym szpadlem.

Przedłużamy zbiory
Zastosowanie różnych osłon umożliwia wydłużenie okresu zbioru warzyw jesiennych. Pozostają jeszcze gatunki o małych wymaganiach cieplnych, ale ich rozwój jest wolniejszy, dłużej dorastają do zbioru. Przymrozki jesienne zwykle mają charakter krótkotrwały i nie szkodzą warzywom odpornym na chłody. Osłony polepszają warunki cieplne, umożliwiając przedłużenie okresu zbioru. Wykorzystuje się różne osłony: okrycia płaskie, tunele niskie, przenośne i zimne inspekty, w których można zadołować i przykryć na pewien czas niektóre warzywa. Należy pamiętać, że osłony te (folia, włóknina) powinny być czyste, niezabrudzone ziemią, kurzem. Brudne ograniczają dostęp światła do roślin, którego jesienią, zwłaszcza w dni pochmurne, jest coraz mniej.

_{"Działkowiec"}