Kalendarium ogrodowe

Szczegóły

autor tekstu

Rośliny ozdobne

Robimy jesienne porządki
Listopad to czas porządków w ogrodach i na działkach. Wyrywamy rośliny jednoroczne, wycinamy zasychające pędy bylin oraz grabimy liście opadłe z drzew i krzewów. Liście z objawami porażenia przez patogeny niszczymy np. poprzez głębokie zakopanie, a pozostałe wykorzystujemy do kompostowania lub ściółkowania zimujących na rabatach roślin.

Podlewamy rośliny zimozielone
Przed nastaniem mrozów a także w czasie odwilży obficie podlewamy zimozielone drzewa, krzewy i krzewinki, które wyparowują wodę przez liście także jesienią i zimą. Zwiększymy tym sposobem jej zapas w glebie. Brak wody w podłożu lub niemożność jej pobrania z zamarzniętej ziemi powoduje brązowienie liści a niekiedy zasychanie całych roślin, co ujawnia się dopiero wiosną, gdy rusza wegetacja.

Zabezpieczamy przed śniegiem
Zabezpieczenia przed rozłamywaniem pędów przez zalegający śnieg wymagają kolumnowe, jajowate i kielichowate iglaki wytwarzające liczne pędy przewodnie, skierowane ku górze. Całe krzewy obwiązujemy dookoła sznurkiem, taśmą lub plastikowymi żyłkami.

Robimy sadzonki zdrewniałe
Jest to prosty i tani sposób rozmnażania wegetatywnego drzew i krzewów zrzucających liście na zimę. Sadzonki pobiera się w stanie bezlistnym w okresie spoczynku roślin. Najlepszym terminem jest późna jesień (listopad - pierwsza połowa grudnia), zwykle tuż po pierwszych przymrozkach lub wraz z końcem zimy, zanim rozpocznie się wegetacja (przełom lutego i marca). Nie wolno ścinać sadzonek w czasie silnego mrozu. Roślinami, które możemy rozmnożyć tym sposobem są: derenie, forsycje, jaśminowce, kaliny, krzewuszki, ligustry, pięciorniki, śnieguliczki, tamaryszki, winobluszcze, żylistki, pęcherznice, winorośle, budleje, karagany i inne.

Spuszczamy wodę z instalacji wodnych
W listopadzie, jeszcze przed nadejściem mrozów należy opróżnić z wody różnego rodzaju zbiorniki i pojemniki oraz węże i przewody wodociągowe w oczkach wodnych, kaskadach, fontannach i instalacjach nawadniających, by nie popękały w czasie silnego mrozu.

Sadownictwo

Sezon zakupów
Początek listopada, to ostatni moment na dokończenie sadzenia zakupionych drzew i krzewów. Czasami istnieje potrzeba zadołowania zakupionego jesienią materiału szkółkarskiego. Rozluźnione wiązki drzewek i krzewów dołujemy w miejscu zacienionym, od północnej strony altany w bruździe głębokości 40-50 cm, w miejscu gdzie nie zalega woda. Rośliny ustawiamy lekko pochylone w stronę południową, co chroni drzewka przed nagrzewaniem się i powstawaniem ran zgorzelinowych. Korzenie przysypujemy ziemią, piaskiem lub trocinami do wysokości około 10 cm nad miejscem okulizacji. Zadołowane drzewka polewamy dużą ilością wody i zabezpieczamy przed gryzoniami wyłożoną pomiędzy drzewka trutką.

Zabezpieczanie przed mrozem i gryzoniami
Gatunki wrażliwe na mróz: winorośl, jeżynę bezkolcową, brzoskwinię, morelę, czereśnię oraz młode drzewka zabezpieczamy przed mrozem, usypując wokół pnia kopczyk z pulchnej ziemi wysokości 15-20 cm. Do ochrony korzeni przed przemarznięciem możemy zastosować ściółkę z kory. Części nadziemne zabezpieczamy chochołami ze słomy, białej włókniny lub grubego papieru falistego. Pędy winorośli i jeżyny bezkolcowej zdejmujemy z rusztowań, układamy na dnie wykopanego na 15 cm rowka, przykrywamy 25 cm warstwą ziemi lub matami słomianymi. Na młodych drzewkach dodatkowo zakładamy plastikowe osłonki do ochrony przed gryzoniami lub zawieszamy mydełka zapachowe odstraszające zające i dzikie króliki.

Nawożenie i wapnowanie
Nawożenie mineralne powinno być wykonane na podstawie wyników analizy chemicznej gleby. Orientacyjne dawki nawozów stosowanych przed wiosennym sadzeniem roślin wynoszą 4-5 kg siarczanu potasu i 5-6 kg superfosfatu potrójnego na 100 m2. Rozrzucony obornik - 400 kg lub kompost - 600-800 kg na 100 m2 i rozsypane nawozy przekopujemy na 25-30 cm.
Corocznego jesiennego nawożenia potasem (0,4-0,6 kg siarczanu potasu na 10 m2) wymagają również drzewa już rosnące na działce. Nawóz rozsypujemy szerokim pierścieniem średnicy 1,5 raza większej niż korona. Wysiany nawóz mieszamy z wierzchnią warstwą gleby lub intensywnie podlewamy, jeżeli pod drzewami jest murawa. Co 3-4 lata stosujemy wapno magnezowe - 15 kg/100 m2 - i mieszamy je z ziemią.

Kontrola przechowywanych owoców
Regularnie kontrolujemy przechowywane owoce, usuwając te z objawami chorób fizjologicznych i grzybowych. Staramy się utrzymać optymalną temperaturę od -1 do +1oC i wilgotność powietrza około 90%.

Ochrona roślin

Zimowanie szkodników
Po opadnięciu liści, na gałęziach drzew owocowych dostrzec można różne stadia zimujące szkodników. Wprawdzie większość szkodników wielożernych występuje obecnie w niewielkim nasileniu, jednak w niektórych rejonach Polski mogą pojawiać się liczniej. Dotyczy to zwłaszcza kuprówki rudnicy - nocnego motyla zimującego w postaci gęsto owłosionych gąsienic ukrytych w tzw. gniazdach zimowych. Takie kryjówki, zbudowane z kilkunastu zaschniętych liści mogą osiągać wielkość pięści dorosłego człowieka. Podobnie rzecz się ma ze złożami jaj brudnicy nieparki, które wyglądają niczym owalny kawałek brązowego filcu przylepionego do kory. Jednak wśród drobnych włosków pochodzących z odwłoka samicy brudnicy, może się znajdować nawet kilkaset jaj tego motyla. Na gałęziach dostrzeżemy także złoża jaj znamionówki tarniówki, ponieważ kubeczkowate jaja są kremowobiałe, ułożone obok siebie nawet po kilkaset sztuk i dzięki temu dobrze widoczne. Pamiętajmy, że ze złóż jaj wylęgnie się wiosną tylko pewien procent (często niewielki) gąsienic, a reszta zostanie zniszczona przez pasożyty. Może więc lepiej będzie pozostawić pojedyncze złoża na gałęziach, a wiosną przyglądać się drzewom czy gąsienice nie stanowią zagrożenia dla pąków i liści. Z doświadczenia wiem, że przyroda sama sobie doskonale z nimi radzi.

Choroby roślin sadowniczych
Okres bezlistny to także najlepszy czas na zwalczanie kędzierzawości liści brzoskwini i nektaryny. O jej obecności świadczą zdeformowane i przebarwione na fioletowo liście, z czasem szarzejące i przedwcześnie opadające. Występowanie choroby wpływa ujemnie na plon owoców, a pojawiając się rokrocznie może stanowić poważne zagrożenie dla drzewa. Zwalczanie choroby można przeprowadzić jeszcze w listopadzie, w słoneczny dzień, gdy temperatura powietrza przekracza +7oC, stosując Miedzian lub Syllit (albo inny preparat dodynowy). Zabieg należy wykonać dużą ilością cieczy roboczej, dokładnie opryskując powierzchnię kory, zarówno chronionej brzoskwini, jak i drzew oraz krzewów rosnących w bezpośrednim sąsiedztwie. Na śliwach, jabłoniach i gruszach dostrzec można pomarszczone, zdeformowane owoce, które jeszcze latem poraziła brunatna zgnilizna drzew pestkowych (śliwy) i ziarnkowych (jabłonie, grusze). Najwłaściwszym terminem zwalczania choroby jest okres kwitnienia, niemniej jednak możemy zmniejszyć zagrożenie ze strony tej choroby dokładnie zbierając i usuwając z działki "zmumifikowane" owoce. W przypadku wiśni pamiętać także należy o usunięciu zaschniętych pędów porażonych przez brunatną zgniliznę.

Warzywnictwo

Na zagonach
Kończymy już zbiory wszystkich warzyw jesiennych uprawianych w gruncie oraz likwidujemy uprawy pod osłonami. Tuż przed mrozami wykopujemy jesienne odmiany porów. Można je krótko przechować zadołowane i zabezpieczone przed niewielkim mrozem. Na działce na zagonach mogą pozostać te warzywa, które są wytrzymałe na mróz: kapusta brukselska, jarmuż, pasternak, skorzonera, zimowe odmiany porów, pietruszka naciowa i korzeniowa, roszponka. W warzywniku pozostają jeszcze grządki z warzywami wysadzonymi lub wysiewanymi jesienią, jak np.: sałata zimowa, szpinak, cebula dymka, czosnek ozimy. Grządki te warto oznaczyć palikami lub drewnianymi etykietami, na których napisy wykonuje się ołówkiem.
Koniecznie trzeba przekopać zagony, gdzie rosły rośliny na nawóz zielony (jeśli nie zdążyliśmy tego zrobić wcześniej).

Siew przedzimowy
Na lżejszych glebach, niezaskorupiających się, można tuż przed nadej-ściem mrozów (co przypada dość często pod koniec listopada), wysiewać marchew, pietruszkę i koper, w celu uzyskania wczesnych ich zbiorów z gruntu wiosną. Zużywa się dwa razy więcej nasion, przewidując, że wschody mogą być znacznie słabsze. Po przemarznięciu gleby obsiane grządki okrywa się słomą (sieczką) lub korą w drobnych kawałkach. Okrycie to ma zabezpieczyć glebę przed nadmiernym ogrzaniem się w czasie dłużej trwających odwilży, a tym samym przed zbyt wczesnym skiełkowaniem nasion.

Przechowywanie warzyw
Jeśli przechowujemy warzywa w kopcach, to pilnie obserwujemy wszelkie zmiany temperatury zewnętrznej oraz wewnętrznej w kopcu. Gdy mają nastąpić większe i dłużej trwające spadki temperatur, to trzeba pogrubić okrycie kopca. Nakładamy na wierzch grubszą warstwę ziemi oraz słomy, którą dodatkowo obsypuje się ziemią.

_{"Działkowiec"}